“Die museum se mure moet poreus wees.” Só sê Michael Jonas, wat sedert 1 Junie 2016 die uitdagende rol van direkteur by die Afrikaanse Taalmuseum en -monument (ATM) in die Paarl vervul. As ‘n kenner op die gebied van museum- en erfenisbestuur, en veral van navorsing- en opvoedkundige projekte, is Jonas meer as gereed om die ATM in sy 41ste bestaansjaar na nuwe hoogtes te voer.
Michael Jonas, direkteur van die ATM, gesels met Genie de Waal
(van Vishoek), ‘n gereelde besoeker aan die Taalmonument.
Volgens Jonas is een van die ATM se doelwitte om die liefde en trots vir die geskiedenis van Afrikaans uit te brei. Die ATM poog juis om grense af te breek deur die museum en monument op ‘n inklusiewe manier te bedryf, sodat almal die taal kan respekteer en waardeer.
“Afrikaans het ‘n unieke ontstaansgeskiedenis met verskillende kulture wat almal ‘n bydrae gelewer het tot die totstandkoming van dié kreoolse taal met al sy diverse gebruikers. Die taal is later misbruik om ‘n sekere identiteit te skep, maar ons is vandag weer besig met die skep van ‘n nuwe identiteit gebaseer op ‘n gedeelde verlede. Afrikaans kán ‘n taal van versoening wees,” sê Jonas.
Jonas is ‘n Stellenbosser wat in 1990 aan Hoërskool Cloetesville gematrikuleer het. Hy verwerf in 1994 ‘n BA-graad met Politieke Wetenskap en Sosiologie aan die Universiteit Stellenbosch, waarna hy in 1995 ’n Nagraadse Diploma in Museumkunde voltooi. In 2013 behaal hy ‘n Meestersgraad in Museum- en Erfenisstudies aan die Universiteit van Wes-Kaapland, met ‘n tesis oor Kleinplasie Opelug Museum.
Jonas het oor die afgelope twintig jaar verskeie sleutelrolle by die Wes-Kaapse Museumdienste vervul, waaronder as hoof van opvoedkundige en openbare programme en waarnemende assistent-direkteur. Hy was die afgelope twee jaar die bestuurder van Paarl Museum en ook voorsitter van die provinsie-affilieerde museums in die Kaapse Wynland-distrik. Verskeie handleidings rakende gemeenskapsnavorsing en die opteken van mondelinge geskiedenis, asook kurrikulum-gerigte opvoedkundige programme, is onder sy leiding saamgestel. In 2007 het hy ‘n studiereis na Swede onderneem om die tydreis-metode na te vors en opleiding daarin te ontvang. Volgens die internasionale organisasie Bridging Ages is tydreis ‘n opvoedkundige metode om denke oor aktuele kwessies in ‘n plaaslike, geskiedkundige omgewing te skep, met die doel om die leerproses te verdiep en sosiale samehorigheid en gemeenskapsontwikkeling te bevorder.
Jonas verduidelik dat hy met poreuse museummure bedoel dat “inligting uit én in die museum moet vloei, sodat die gemeenskap op verskillende vlakke eienaarskap daarvan kan neem”.
“Ons fokus is op ons gebruikers, want die behoud van Afrikaans lê by sy gebruikers. Afrikaans mag wel onder druk verkeer, maar dit is vir baie mense hul enigste vorm van kommunikasie. Ons wil graag kyk na geskilpunte in die gemeenskap en hoe ons deel kan vorm van debatvoering daaroor. Insette van buite is vir ons ‘n maatstaf van hoe ons ons werksaamhede kan beplan om relevant te bly vir die taalgemeenskap in sy breë.”
Volgens Jonas is dit juis wat die ATM oor die afgelope paar jaar met hul openbare programme bereik het en graag in die toekoms op wil verbeter: “Die ATM het oor die afgelope boekjaar meer as 76 000 besoekers ontvang, waarvan meer as die helfte Suid-Afrikaners. Die Tuinteater-piekniekreeks en ons gesprekke op spesiale dae soos Taaldag en Erfenisdag is reeds uiters gewild. Die ATM se leesprojek ondersteun kinders van Porterville tot in die Oos-Kaap, en ons brei dit binnekort uit na die Emthanjeni en Renosterberg Munisipaliteite. Nominasies word ook tans ingewag vir die ATM se tweede Neville Alexander-prestigetoekenning, waarmee ons die onbesonge helde van Afrikaans vereer.”
Jonas sien die museum as ‘n verlengstuk van die klaskamer waar die publiek in direkte aanraking kom met artifakte: “Elke besoeker het sy eie behoeftes en verwagtinge, maar ook persepsies. Museums as opvoedkundige instellings kan egter mense se persepsies verander. Ek nooi dus graag die gemeenskap om ons te kom besoek om die storie van Afrikaans te kom ontdek, soos verbeeld deur die simboliek van die Taalmonument en ontsluit deur middel van ons uitstallings en opvoedkundige programme.”
Vir meer inligting, kontak Jonas by 021 872 3441 of direkteur@taalmuseum.co.za.